فقه اقلیتهای اسلامی در کشورهای غیر اسلامی ( غربی ) قسمت اول

2016-09-07 18:50:02

قبل از اینکه در موضوع فقه اقلیتهای اسلامی در کشور های غربی بحث نمائیم لازم است تا مراحل تکوین اقلیتهای اسلامی را در کشور های غیر اسلامی خصوصا غربی مورد بحث و مطالعه قرار دهیم.
اول : اسباب مهاجرت مسلمانان در کشور های غربی : هجرب مسلمانان در غرب از اوائل قرن بیستم آغاز یافت و سبب این مهاجرت تعلیم علوم در غرب بود . غرب هجرت مسلمانان را بعد از جنگ جهانی دوم تشویق میکرد و هدف آن نشر فرهنگ و ثقافت استعماری در جهان اسلام بود. تربیه شده گان در غرب رسم و رواجهای غرب را به جهان اسلام انتقال دادند .
مرحله دوم: این مرحله از نصف دوم قرن بیستم و بعد از جنگ جهانی دوم آغاز میشود و تا امروز ادامه دارد. هدف از هجرت در این مرحله آموختن علوم غربی نبود بلکه اهداف اقتصادی و سیاسی داشت . جنگ جهانی دوم اقتصاد غرب خصوصا اروپا را ضعیف ساخته بود و اروپا مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیاد داشت و ضرورت به کارگر داشت و از طرف دیگر کشور های تازه رسیده به استقلال در افریقا مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیاد داشتند و هجرت مردم به غرب کمک به اقتصاد و مشکلات نفوس برای افریقا بود.
حکومت های کشور های اسلامی مسائل فرهنگ و ثقافت اسلامی را برای مهاجرین در غرب مد نظر نداشتند و مهاجرین را تربیت برای نظام جدید غرب قبل از مهاجرت نساختند در نتیجه آن مسلمانان در کشور های غربی از فرهنگ و ثقافت اصیل اسلامی دور ماندند و غرق در بحر مدنیت غرب شدند.
در اواخر قرن بیستم میلادی و در نتیجۀ کودتاهای نظامی در جهان اسلام و روی کار آمدن نظامهای استبدادی و کمونستی تعداد زیادی از علماء و دانشمندان به غرب پناه بردند. مهاجرت دانشمندان و علماء برای مهاجرین مسلمان که اقلیتهای دینی را در غرب تشکیل می دادند مفید تمام شدو مراکز اسلامی و مساجد افتتاح گردید و فکر اسلامی و فرهنگ و ثقافت اسلامی در بین اطفال و جوانان مهاجر نشر گردید و مسلمانان بدور مراکز اسلامی جمع شدند و اقلیت اسلامی را در غرب ساختند و جامعۀ غربی مجبور شد بوجود اسلامی اعتراف رسمی نماید.
جامعه ای اسلامی در غرب بعد از اقامت دائمی و رسیدن به تابعیت غرب در دو مسأله توجه نمودند : تطبیق شریعت اسلام و جواز اقامت مسلمان در غرب .

1 ) تطبیق شریعت اسلامی در کشور های غیر اسلامی : عبدالقادر عوده در کتاب معروف اش بنام «التشریع الجنائی الإسلامی » جلد اول صفحات:274-275» در مورد تطبیق شریعت اسلامی در کشورهای غیر اسلامی می نویسد:
شریعت اسلامی در اصل شریعت جهانی است نه منطقوی و برای زمان و مکان معین لیکن از نظر عملی و تطبیقی شریعت اسلامی ، شریعت منطقوی میباشد به این معنی که در منطقه ای قابلیت تطبیق را دارد که زیر ادارۀ مسلمانان باشد.از تعریف فوق باین نتیجه میرسیم که مسلمانان حق تطبیق شریعت اسلامی را در کشور های غیر اسلامی ندارند.

2) عدم جواز و جواز اقامت در کشور های غیر اسلامی :
الف : عدم جواز : استاد فهمی هویدی در تحقیق خود بنام « فقه الأقلیات المسلمة که بتاریخ 17/1/1995 در مجلۀ( المجلة)عدد 777 و عدد 826 در مورد اقامت مسلمانان در کشور های غربی می نویسد: مسأله اقلیتهای مسلمان در کشور های غیر اسلامی بعد از خروج مسلمانان از اندلس (اسپانیا) و جزیرۀ سیسلی در ایتالیا در قرن شانزدهم میلادی مورد بحث قرار گرفت. یعد از اینکه مسلمانان این کشور را ترک نمودند یک تعداد باقی ماند و مورد تعذیب قرار گرفتند و ظلم اروپائی ها در قرن16 نقطه عار در جبین انسانیت است. مسلمانان از علمای اسلام در مغرب در مورد اقامت خود فتوا خواستند و علما بجواب شان نوشتند :
عودت به کشور های اسلامی و ترک اندلس و جزیرۀ سیسلی یا اقامت و صبر کردن و اگر ممکن نباشد دین خود را کتمان کردن .

در کنفرانس لندن در سال 1992 که زیر عنوان «المسلمون فی الغرب» مسلمانان در غرب برگزار شده بود محققین و علمای اسلام در مسائل قانونی و حکم فقهی اقامت مسلمانان در کشور های غربی مسائل زیادی را به بحث گرفتند و هر محقق یک زاویه از مشکلات را به بحث گرفت. از میان تحقیقات علماء ، تحقیق استاد الشیخ محمد المختار السلامی را که تحت عنوان«الاقلیات الإسلامیة فی المجتمعات الغربیة» بود که آنرا در این تحقیق انتخاب می نمائیم . در این تحقیق آمده :

1- مسلمان در اقامت خود در کشور های غیر اسلامی اگر به دین و مال و جان و شرف خود امنیت را احساس نمی کند و قدرت هجرت را را دارد و می تواند به کشور اسلامی بر گردد در این حالت اقامت او در کشور غیر اسلامی حرام است.

2- اقامت در کشوریکه تحت حکم غیر اسلامی باشد و نظام سیاسی آن باساس آزادی ادیان و احترام حقوق انسان باشد لیکن بالای مسلمانان احکام غیر اسلامی تطبیق شود .

در دو حالت فوق فقهاء و علماء باین نظریه اند که اقامت مسلمانان کراهیت دارد و امام مالک اقامت مسلمان را مکروه میداند و عدۀ دیگر اقامت را حرام می شمارند به دلیل اینکه قانون خداوند و سنت رسول اکرم صلی الله علیه بالای مسلمانان تطبیق نمی شود و مسلمانان باید آنکشور را ترک نمایند و به دارالاسلام برگردند . ( الشرق الاوسط ، العدد :5431 تاریخ 1993/11/10 .

از نظریات و آراء فقهاء و علماء باین نتیجه میرسیم که در قرن دوم و سوم و چهارم علماء و فقهاء در مورد حکم فقهی اقامت مسلمانان در کشور های غیر اسلامی دو نظریه داشتند : کراهیت و حرمت .
در مسائل اجتهادی شرایط زمان و مکان قابل اعتبار است جای شک نیست که نظریه و اجتهادات علماء در سه قرن اول اسلامی در مورد اقامت مسلمانان در کشور های غیر اسلامی صحت داشت و مسلمانان صاحت دولت و قدرت سیاسی و اقتصادی کامل بودند و ضرورت و احتیاج به زندگی در غرب که نسبت به شرق اسلامی بسیار عقب بود نداشتند اما شرایط معاصر کاملا متفاوت است لذا اجتهادات علمای معاصر نسبت به گذشته در این مسأله تفاوت میکند که در قسمت دوم نظریات و اجتهادات معاصر را بحث خواهیم نمود . انتظار نظریات و پیشنهادات شما را در این مسائل داریم .
تشکر / فضل غنی مجددی